เรียนรู้เรื่องวันสงกรานต์ ผ่านกิจกรรมการทำ น้ำลอยดอกไม้

“วันสงกรานต์” หรือ “เทศกาลสงกรานต์” ถือเป็นประเพณีการเฉลิมฉลองวันขึ้นปีใหม่ของไทยมาแต่โบราณ และยังเป็นอีกเทศกาลสำคัญที่ทุกคนรอคอย โดยเฉพาะเด็ก ๆ เพราะจะได้สนุกสนานกับการเล่นน้ำอย่างเต็มที่ นอกจากการเล่นน้ำแล้วยังเป็นวันที่สมาชิกในครอบครัวจะได้อยู่พร้อมหน้าพร้อมตากันและทำกิจกรรมต่าง ๆ เช่น การทำบุญตักบาตร การสรงน้ำพระหรือการรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ร่วมกันอีกด้วยค่ะ

การสาดน้ำ กิจกรรมสนุก ๆ ช่วงเทศกาลสงกรานต์

ถึงแม้เทศกาลสงกรานต์จะตรงกับเดือนเมษายนที่เป็นช่วงปิดภาคเรียนของโรงเรียนต่าง ๆ แต่ก็มีบางโรงเรียนที่มีการจัดการเรียนการสอนในช่วงฤดูร้อนและมีการจัดกิจกรรมก่อนวันสงกรานต์ให้เด็ก ๆ ได้ร่วมสนุกกัน ถือเป็นการจัดการเรียนรู้ให้กับเด็ก ๆ ได้สืบสานประเพณีและวัฒนธรรมของคนไทยผ่านการเล่นอีกด้วย ดังนั้น คุณครูจะต้องเป็นผู้ให้ความรู้กับเด็ก ๆ เกี่ยวกับประเพณีวันสงกรานต์ ว่ามีกิจกรรมอะไรบ้างที่ต้องรู้และปฏิบัติ

1. การทำบุญตักบาตร หรือนำอาหารไปถวายพระที่วัด เพื่อสืบทอด ทำนุบำรุงพระพุทธศาสนา ถือเป็นการสร้างบุญสร้างกุศลให้ตัวเอง และอุทิศส่วนกุศลให้แก่บรรพบุรุษผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว

2. การก่อเจดีย์ทราย หรือการขนทรายเข้าวัด เพื่อเป็นนิมิตโชคลาภ ให้มีความสุขความเจริญ เงินทองไหลมาเทมาดุจทรายที่ขนเข้าวัด นอกจากนี้ทรายที่ขนเข้ามาในวัดนั้น จะนำไปใช้ก่อสร้างหรือถมพื้นที่วัดต่อไป ถือว่าได้ทั้งบุญและความสนุกสนานเลยค่ะ

3. การสรงน้ำพระ มีทั้งการสรงน้ำพระพุทธรูป พระภิกษุและสามเณร เพื่อความเป็นสิริมงคลในโอกาสวันขึ้นปีใหม่ไทย

สรงน้ำพระ เพื่อความเป็นสิริมงคล

4. การรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ หรือผู้ที่เคารพนับถือ ครูบาอาจารย์ โดยใช้น้ำสะอาดหรือน้ำผสมน้ำอบไทยลอยด้วยดอกไม้สด เพื่อแสดงความเคารพนับถือ การขอขมาจากผู้ใหญ่และเป็นการขอพรปีใหม่จากผู้ใหญ่ไปในตัว ซึ่งการเตรียมของเพื่อแสดงความเคารพนั้นจะต่างกันออกไปตามแต่ละท้องถิ่นค่ะ

5. การเล่นรื่นเริง เช่น การเล่นพื้นบ้าน พื้นเมืองต่าง ๆ และสิ่งที่เป็นการเล่นที่นิยมนำมาเล่นกันในวันสงกรานต์ ที่คุณครูสามารถนำมาจัดกิจกรรมให้กับเด็ก ๆ เล่นได้ เช่น ชักเย่อ งูกินหาง วิ่งเปี้ยว หลับตาตีหม้อ มอญซ่อนผ้า ขี่ม้าส่งเมือง ฯลฯ และสิ่งที่แสดงถึงเอกลักษณ์ของเทศกาลนี้คือ การเล่นสาดน้ำของเด็ก ๆ ด้วยน้ำใจไมตรีจากสายใยของวัฒนธรรมที่เป็นมรดกเก่าแก่ของไทยเราค่ะ

เพื่อให้เด็ก ๆ เห็นคุณค่าและความสำคัญของการสืบสานศิลปะ วัฒนธรรม และประเพณีที่ดีงามของไทย เรามีกิจกรรมดี ๆ ที่ให้คุณครูและผู้ปกครองนำไปทำร่วมกับเด็ก ๆ นั้นคือการทำ “น้ำลอยดอกไม้” เพื่อให้เด็ก ๆ นำไปสรงน้ำพระและรดน้ำขอพรผู้ใหญ่ในวันสงกรานต์ เตรียมวัสดุอุปกรณ์ให้พร้อมแล้วชวนเด็ก ๆ มาทำกันเลยค่ะ

น้ำลอยดอกไม้ทำเอง สำหรับสรงน้ำพระและรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่

วัสดุและอุปกรณ์

วัสดุและอุปกรณ์ในการทำน้ำลอยดอกไม้

ขั้นตอนการทำ

1. นำดอกกุหลาบที่เตรียมไว้มาเด็ดกลีบ โดยค่อย ๆ เด็ดทีละกลีบจนหมด จากนั้นให้ดึงเกสรของดอกกุหลาบออกจากก้านมาเตรียมไว้ให้เรียบร้อย

ก่อนเด็ดกลีบดอกกุหลาบ แนะนำให้ดึงกลีบเลี้ยงส่วนใต้ของดอกที่เป็นสีเขียวออกก่อนนะคะ เพื่อจะได้เด็ดกลีบง่ายและกลีบไม่ขาดค่ะ

เด็กและผู้ปกครองช่วยกันเด็ดกลีบดอกกุหลาบ

2. เทน้ำเปล่าลงในกะละมังที่เตรียมไว้ ทั้งนี้ควรใช้กะละมังปากกว้าง เพื่อที่เวลาลอยดอกไม้ในน้ำ ดอกไม้จะได้ไม่เบียดกันค่ะ

ช่วยกันเทน้ำลงในกะละมัง

3. จากนั้นนำกลีบดอกกุหลาบที่เด็ดเตรียมไว้และดอกมะลิมาลอยน้ำ โดยให้หยิบดอกมะลิ เบา ๆ ทีละดอก เพื่อไม่ให้ดอกมะลิช้ำ เพราะหากดอกมะลิช้ำมาก ๆ จะทำให้น้ำที่ใช้ลอยดอกไม้มีกลิ่นเหม็นแทนกลิ่นหอมค่ะ นอกจากนี้ ควรลอยดอกมะลิโดยให้ก้านของดอกอยู่ใต้น้ำและดอกลอยอยู่ด้านบนนะคะ

ดอกมะลิที่นำมาใช้ลอย แนะนำว่าควรเป็นดอกที่กำลังจะบานหรือบานเล็กน้อยนะคะ เพราะหากใช้ดอกตูมกลิ่นจะไม่ค่อยหอมและอาจทำให้น้ำลอยดอกไม้เหม็นเขียวได้

นำกลีบดอกไม้ที่เด็ดเสร็จแล้ว มาช่วยกันลอยน้ำ

4. เมื่อนำดอกไม้ลอยในน้ำหมดแล้ว ให้นำฟิล์มถนอมอาหารมาแรปปิดปากกะละมังให้ทั่ว เพื่อป้องกันไม่ให้กลิ่นหอมของดอกไม้ระเหยออกมา แล้วทิ้งไว้ประมาณ 7 ชั่วโมง (หากบ้านไหนมีโถหรือภาชนะที่มีฝาปิดสนิทก็สามารถใช้ได้นะคะ)

แรปปิดปากกะละมังกลิ่นหอมของดอกไม้จะได้ไม่ระเหยออก

5. เมื่อลอยดอกไม้ครบ 7 ชั่วโมงแล้ว ให้เปิดฟิล์มถนอมอาหารออก เพียงเท่านี้เราก็จะได้น้ำลอยดอกไม้หอม ๆ จากดอกไม้มาใช้กันแล้วค่ะ

น้ำลอยดอกไม้ กลิ่นหอมชื่นใจ

เมื่อเด็ก ๆ ทำน้ำลอยดอกไม้เสร็จแล้ว คุณครูหรือผู้ปกครองสามารถให้เด็ก ๆ นำน้ำลอยดอกไม้ไปสรงน้ำพระและรดน้ำขอพรผู้ใหญ่ เพื่อความเป็นสิริมงคล พร้อมทั้งปลูกฝังให้เด็ก ๆ ได้รู้ถึงประเพณีและวัฒนธรรมในวันสงกรานต์อีกด้วยค่ะ

รดน้ำขอพรคุณแม่เนื่องในวันสงกรานต์ ยังไงอย่าลืมไปลองทำกันนะคะ

เกร็ดความรู้เล็ก ๆ น้อย ๆ ของเทศกาล “สงกรานต์”

“สงกรานต์” มาจากภาษาสันสกฤตว่า “สํ-กรานต” ซึ่งแปลว่า ก้าวขึ้น ย่างขึ้น หรือย้ายขึ้น โดยมีความหมายว่า การเข้าสู่ศักราชราศีใหม่ หรือวันขึ้นปีใหม่ นั้นเอง โดยเทศกาลสงกรานต์ นั้นเป็นประเพณีที่มีความเก่าแก่และคนไทยสืบทอดกันมาแต่โบราณคู่กับประเพณีตรุษจีนกันเลยทีเดียว จึงได้มีการรวมเรียกกันว่า “ประเพณีตรุษสงกรานต์” ซึ่งแปลว่าการส่งท้ายปีเก่า ต้อนรับปีใหม่ นั้นเอง